एका लग्नाची गोष्ट

धनेशचं, माझ्या मोठ्या भावाचं लग्न होऊन आता चार वर्षं झाली. म्हणजे ’लग्न’ या विषयावरून माझा छळ सुरु झाल्यालाही आता चार वर्षं झाली! मला अगदी स्पष्ट आठवतंय, मी रिसेप्शनच्या हॉलच्या गेटवर सर्वांना रिसिव्ह करायला उभा होतो. आई-बाबा गर्दीत कुठेतरी गायब झाले होते. धनेश स्टेजवर उभा होता. सगळे काका/मामा/आत्या/मावश्या मला सपोर्ट म्हणून माझ्याबरोबर उभे होते पण सव्वातीन मिनिटांच्या वर एका जागी टिकत नव्हते. ओळखीच्या झाडून सर्वांना बोलावल्याचा हा परिणाम.

मग माझा बाजीप्रभू देशपांडे! कारण लोकांना रिसिव्ह करणं सोपं होतं पण एका (भोचक) काका-काकूंनी माझं स्वागत स्वीकारत आजूबाजूच्या वीस जणांना ऐकू जाईल अशा आवाजात विचारलं, "आता धनेशचं झालं, तुझं केव्हा?" एक तर ओळखीच्या आणि बिना-ओळखीच्या लोकांचं बत्तिशी दाखवत स्वागत करा आणि वर हे असले प्रश्न.

शिवाय असले प्रश्न मोठे अडचणीत पाडणारे असतात. हो म्हणावं तरी झोल (’गुडघ्याला बाशिंग’ वाला प्रकार) आणि नाही म्हणावं तरी ’काय मूर्ख आहे हा, आता सगळ्यांची लग्नं होतातच, मग मुलं होतातच...’ असल्या नजरांना सामोरं जावं लागतं. तेव्हा मी नुसतं हसून वेळ मारून नेली होती. पण ’आता तुझं केव्हा?’ (लग्न हो!) हा प्रश्न मला चिकटला तो चिकटला. मग काही दिवस ’भारतात बालविवाह करायला बंदी आहे’ वगैरे उत्तरंही देऊन झाली. पण आता बहुतेक डोक्यावर अक्षता पडेपर्यंत त्यापासून सुटका नाही.

मी काही लग्न करण्याच्या विरोधात नाही, पण काहीवेळा इतरच माझ्या लग्नाची घाई झाल्यासारखे वागतात. सोनालीच्या लग्नाला गेलो होतो तेव्हा जमलेल्या मित्रमंडळींपैकी एखाद-दुसरा (म्हणजे मीसुद्धा त्यातच!) सन्माननीय अपवाद वगळता बाकी सगळे मित्र सपत्निक किंवा मैत्रिणी सपती आल्या होत्या. मग चेतन म्हणाला पण, ’ आम्ही सगळे जोडीने आलोय आणि तू एकटा. किती अवघडल्यासारखं वाटतय ना?’ आता घ्या.. अवघडल्यासारखं वाटायला पाहिजे मला आणि मी मात्र मजेत म्हणून हे लोकं मलाच शिव्या घालताहेत. इतने साल की गेहरी (वगैरे) दोस्ती आणि लग्न होताच सगळ्यांची पार्टी चेंज!

माझ्या मावशीने आणि तिच्या अमेरिकेत राहणाऱ्या मुलीने (ही म्हणजे एकदम अधिकार वगैरे गाजवणारी माझी ताई) तर मला स्वतंत्रपणे गंभीर धमकी दिली आहे. गंमतीची गोष्ट अशी की दोन्ही धमक्यांमधील Terms and Conditions सारख्याच आहेत आणि त्या म्हणजे, माझं लग्न ठरल्याचं मी आधी तिलाच सांगायचं (Applicable to both!) आणि माझ्या होणाऱ्या बायकोला तीच आधी भेटणार! (Again applicable to both!!) म्हणजे मधल्या मधे माझाच बळी जाणार.

सगळ्यात कहर झाला गेल्या आठवड्यात. माझा एक मित्र आहे. आता त्याला आपण ’क्ष’ म्हणू. तर या ’क्ष’चं लग्न होऊन झाले असतील सहा महिने. लग्न झाल्यापासून अगदी सभ्यतेचा पुतळाच झालाय जणू. अधून-मधून आम्ही त्याला त्याच्या ’मर्द बन’च्या दिवसांची आठवण करून देतो पण शेवटी होम मिनिस्ट्रीपुढे काय करणार बिचारा. तर त्याने मला फोन केला. बऱ्याच दिवसांनी बोलणं होत असल्याने रिवाजानुसार मी ’भ’कारांत विशेषणांनी त्याची विचारपूस केली. नेहमीचे रीति-रिवाज उरकल्यावर म्हणाला, ’बायको मागे लागली आहे, की तुझा मित्र लग्नाचं पाहतो आहे का ते विचार म्हणून.’ पुन्हा एकदा विशेष विशेषणांची उकळी आली, त्याला म्हणालो, ’गधड्या, आपल्यात तुझं लग्न आधी झालं तर बिनलग्नाचे इतर चारजण आत्महत्या करणार होते. आता तुझे दोनाचे चार झाले म्हणून हा तोरा का?’

त्यावर म्हणाला, ’अरे बाबा, ’क्षा(म्हणजे त्याची बायको)’ची एक खास मैत्रीणपण लग्नाची आहे म्हणून ही चौकशी..’ तरीच म्हणलं, हा एव्हढा समाजोपयोगी कामं कधीपासून करायला लागला.

बरं ही चौकशी तेव्हढ्यातच थांबेल असं वाटलं होतं. पण दोन दिवसांनी ’क्षा’चा फोन! पुढे काय आणि कसं करायचं म्हणून विचारायला. तीपण म्हणालीच की तुझा मित्र किती कामाचा आहे ते माहित आहे म्हणून मीच फोन केला. आता ’क्ष’ला असले अनेक गुन्हे मी माफ केले आहेत. पण मुद्दा तो नाही. लग्न झालेल्यांना बिनलग्नाच्यांचं सुख बघवत नाही का माहित नाही. पण मुद्दा तोही नाही. अशावेळी नक्की काय करावं याचं अधिकृत प्रशिक्षण मी घेतलेलं नाही. कुछ करना पडेगा..

आजूबाजूच्या वातावरणात हे अचानक झालेले बदल दखलपात्र आहेत हे नक्की. तेव्हा आता आमची विकेटही लवकर पडणार काय असं वाटायची वेळ आली आहे. Howz that?